Από την εφαρμογή του τεστ ΠΑΠ ο καρκίνος του τραχήλου, που ήταν πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες, υποχώρησε στην όγδοη θέση
Εργάστηκε ακατάπαυστα για πέντε δεκαετίες και θεμελίωσε τον νέο ιατρικό κλάδο της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας
Σαν σήμερα πριν από πενήντα ακριβώς χρόνια άφηνε την τελευταία πνοή του στο Μαϊάμι της Φλόριντα ένας από τους σημαντικότερους πρωτοπόρους της Ιατρικής σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Γεώργιος Παπανικολάου. Ο διάσημος Ελληνας ερευνητής συνεχίζει να ζει στις ψυχές εκατομμυρίων γυναικών σε όλον τον κόσμο που σώθηκαν από τον καρκίνο χάρη στο δικό του έργο.
Ηταν 19 Φεβρουαρίου 1962 όταν ο 79χρονος τότε Dr. Pap προδόθηκε από την καρδιά του και άφησε για πάντα πίσω του το μικροσκόπιο και τη μελέτη των καρκινικών κυττάρων. Εξάλλου, μόνον ο θάνατος μπορούσε να βάλει τέλος στην ερευνητική δραστηριότητα του γιατρού με την απίστευτη εργατικότητα και την παροιμιώδη επιμονή. Κατά τη διάρκεια των πέντε δεκαετιών που εργάστηκε, κατάφερε όχι μόνο να δημιουργήσει το ομώνυμο τεστ που χάρισε και εξακολουθεί να χαρίζει ζωή σε αναρίθμητες γυναίκες, αλλά και να αλλάξει για πάντα τις ιατρικές αντιλήψεις σχετικά με την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου.
Μέχρι την καθιέρωση του διάσημου ΠΑΠ τεστ, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας έκανε θραύση στις γυναίκες, ενώ η διάγνωσή του εθεωρείτο δυνατή μόνο με τομή του πάσχοντος οργάνου, όταν δηλαδή ο καρκινικός όγκος είχε ήδη δημιουργηθεί. Πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα, ο Παπανικολάου επιχείρησε και κατάφερε να εντοπίσει επικίνδυνες αλλοιώσεις στα λεγόμενα «αποφολιδούμενα» κύτταρα πριν καν δημιουργηθεί ο καρκινικός όγκος.
ΑΠΟ ΤΟ 1928 ΕΩΣ ΤΟ 1943...
Η πρώτη ανακοίνωσή του για τη χρησιμοποίηση της κυτταρολογικής μεθόδο
ου προς διάγνωση του καρκίνου της μήτρας έγινε το 1928, αλλά αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό από την ιατρική κοινότητα. Ομως, εκείνος συνέχισε την έρευνα και το 1939 ξεκίνησε η επανεκτίμηση της εξέτασης του κολπικού υγρού για την ανίχνευση του καρκίνου.
Το 1943 δημοσίευσε μαζί με τον καθηγητή γυναικολογίας Ερμπερτ Τράουτ τη μονογραφία με τίτλο «Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων», που κέντρισε το ενδιαφέρον των συναδέλφων του. Σύντομα, το τεστ Παπανικολάου ή ΠΑΠ τεστ έγινε η πολύτιμη εξέταση ρουτίνας, που μείωσε δραστικά τους θανάτους από τον καρκίνο του τραχήλου μήτρας, ενώ η ίδια κυτταρολογική εξέταση καθιερώθηκε για τη διάγνωση και άλλων μορφών καρκίνου. Με τις εκατό και πλέον εργασίες του ο Παπανικολάου έγινε ο θεμελιωτής του νέου ιατρικού κλάδου της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας, που εδραιώθηκε επίσημα το 1954 με τη δημοσίευση του μνημειώδους ομώνυμου άτλαντα.
ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ
Ο Γεώργιος Παπανικολάου γεννήθηκε στις 13 Μαΐου 1883 στην Κύμη Ευβοίας και ήταν το τρίτο παιδί του Νικολάου και της Μαρίας Παπανικολάου. Ο πατέρας του, ο οποίος χρημάτισε δήμαρχος Κύμης και βουλευτής, ήταν επίσης γιατρός.
Αφού τελείωσε το Δημοτικό στην πανέμορφη ευβοϊκή πόλη, πήγε στην Αθήνα για γυμνασιακές σπουδές και το 1898 σε ηλικία μόλις δεκαπέντε ετών γράφτηκε στην Ιατρική. Μετά την αποφοίτησή του, υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία και το 1907 έφυγε για τη Γερμανία, όπου σπούδασε Βιολογία και Ζωολογία στα Πανεπιστήμια της Ιένας, του Φράιμπουργκ και του Μονάχου, από όπου έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1910 παντρεύτηκε τη γυναίκα της ζωής του, τη Μάχη Μαυρογένους. Στη συνέχεια, εργάστηκε στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Μονακό και την περίοδο 1912 και 1913 πολέμησε
στους Βαλκανικούς Πολέμους ως έφεδρος ανθυπίατρος.
Η πορεία του προς την κορυφή ξεκίνησε ουσιαστικά στις 19 Οκτωβρίου 1913, όταν με τη σύζυγό του αποβιβάστηκαν στη Νέα Υόρκη. Στην αρχή, τα πράγματα ήταν δύσκολα για το νεαρό ζεύγος, με τον Γιώργο να εργάζεται σε κατάστημα χαλιών και στην ελληνική εφημερίδα «Ατλαντίς» και τη Μάχη να ράβει κουμπιά στα πολυκαταστήματα Γκίμπελς.
Ομως, τον Σεπτέμβριο του 1914 ο φέρελπις ιατρός προσελήφθη στο τμήμα Ανατομίας του Πανεπιστημίου Κορνέλ, όπου έμελλε να γράψει ιστορία. Ο «dr. Pap» εργάστηκε εκεί μέχρι το 1961, κατακτώντας όλους τους τίτλους της ακαδημαϊκής ιεραρχίας!
Η ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ
ΕΛΕΝΗ ΔΕΛΗΓΕΩΡΓΗ-ΠΟΛΙΤΗ
«Δώρο ζωής για τις γυναίκες»
«Είναι αναμφισβήτητα ένας πρωτοπόρος της Ιατρικής. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που απομόνωσε τα αποφολιδούμενα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας, όπου ανεγνώρισε καρκινωματώδη κύτταρα στα πρώιμα στάδια. Αυτό οδήγησε στο ΠΑΠ τεστ, που υπήρξε δώρο ζωής για τις γυναίκες, και δημιούργησε μια νέα ειδικότητα στην Ιατρική, την αποφολιδωτική κυτταρολογία» αναφέρει στην «Espresso της Κυριακής» η ομότιμος καθηγήτρια Παθολογικής Ανατομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ελένη Δεληγεώργη-Πολίτη.
Οπως εξηγεί, μέχρι την επινόηση του ΠΑΠ τεστ η διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας γινόταν μόνο στις γυναίκες που είχαν ήδη προχωρημένο καρκίνωμα και γινόταν με βιοψία. «Με τη μέθοδό του, που είναι απλούστατη, ο καρκίνος διαγιγνώσκεται στα πολύ αρχικά του στάδια, όταν ακόμη η γυναίκα δεν έχει παρουσιάσει συμπτώματα, οπότε η θεραπεία είναι 100% επιτυχής.
Επιπλέον, η μέθοδός του είναι ανώδυνη, αναίμακτη, ταχεία και χαμηλού κόστους, γεγονός που οδήγησε στην εφαρμογή της σε μεγάλες μάζες του γυναικείου πληθυσμού ανά την υφήλιο, 
ακόμη και στις πιο φτωχές χώρες» λέει η καθηγήτρια και προσθέτει «ότι από της εφαρμογής της μεθόδου του ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, που μέχρι τότε θέριζε τις γυναίκες, έπαψε να είναι η πρώτη αιτία θανάτου και υποχώρησε στην έβδομη, όγδοη θέση».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΧΟΠΟΥΛΟΣ
«Παγκόσμια προσωπικότητα»
«Η συμβολή του Παπανικολάου ήταν θεμελιώδης σε τρία επίπεδα» σχολιάζει από την πλευρά του ο καθηγητής Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και ακαδημαϊκός Δημήτρης Τριχόπουλος. «Πρώτον, έδωσε το μήνυμα ότι ο καρκίνος μπορεί να προληφθεί, αν γίνει πρώιμη διάγνωση. Δεύτερον, στοιχειοθέτησε τον τρόπο με τον οποίον θα γινόταν αυτή η πρώιμη διάγνωση για τη νόσο (σ.σ. τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας), η οποία ήταν τότε ο πιο θανατηφόρος καρκίνος στις γυναίκες -τώρα δεν είναι πια. Τρίτον, έκανε τη μεγάλη ανακάλυψη ότι μπορούν να υπάρχουν στάδια προκαρκινικά τα οποία είναι ανιχνεύσιμα ως γενική αρχή» λέει ο κ. Τριχόπουλος και προσθέτει: «Και τα τρία μαζί τον έχουν καθιερώσει μία μείζονα προσωπικότητα στο παγκόσμιο στερέωμα».
Πήρε όλα τα βραβεία, εκτός από το Νόμπελ
Η πρωτοποριακή ερευνητική εργασία του Γεωργίου Παπανικολάου και η προσφορά του στην ιατρική επιστήμη και ιδιαίτερα στον αντικαρκινικό αγώνα αναγνωρίστηκε με πλήθος βραβείων και διακρίσεων. Μεταξύ άλλων, τιμήθηκε με τα βραβεία Borden, Amory, Lasker (βραβείο της Αμερικανικής Ενωσης Δημόσιας Υγείας, το σημαντικότερο στις ΗΠΑ), Bertner, Passano, με το μετάλλιο τιμής από την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικα κ.ά.
Η Ελλάδα τον τίμησε επίσης με την κυκλοφορία δύο σειρών γραμματοσήμων και του χαρτονομίσματος των 10.000 δραχμών με τη μορφή του, ενώ αντίστοιχα γραμματόσημα εκδόθηκαν σε Κύπρο και ΗΠΑ. Προ
τομές του υπάρχουν στο προαύλιο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην πλατεία της Κύμης, στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Αγιος Σάββας», στα φερώνυμα Νοσοκομεία της Κύμης και της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην ψηλή γέφυρα της Χαλκίδας.
Ουσιαστικά, η μόνη διάκριση που δεν δόθηκε ποτέ στον Παπανικολάου ήταν το Νόμπελ Ιατρικής, παρ’ ότι προτάθηκε δύο φορές από Ελληνες και ξένους συναδέλφους του (1953 και 1960). Το πόσο λανθασμένη ήταν η απόφαση της επιτροπής των βραβείων να μην του απονείμει το Νόμπελ αποδείχθηκε με το πέρασμα του χρόνου.
ΜΑΧΗ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
Αφοσιωμένη σύζυγος
Καθοριστικό ρόλο στη μεγάλη ερευνητική πορεία του Γεώργιου Παπανικολάου είχε η σύντροφος της ζωής του Μάχη. Δεν ήταν απλώς η σύζυγός του αλλά υπήρξε ουσιαστικός αρωγός στο έργο του. Εργάστηκε επί δεκαετίες στο πλευρό του ως οδηγός, παρασκευάστρια, γραμματέας και πολύτιμος συνεργάτης του, ζώντας μιαν ασκητική ζωή ανάμεσα στα μικροσκόπια των κυτταρολογικών εργαστηρίων. Ακούραστη και αφοσιωμένη σύντροφος, ενστερνίστηκε το επιστημονικό όραμά του και δέχθηκε να μην κάνει παιδιά για να έχει τον χρόνο να βρίσκεται στο πλευρό του.
Ο ίδιος ο Παπανικολάου ομολογούσε ότι χωρίς εκείνη δεν θα μπορούσε να πραγματοποιήσει τις έρευνές του για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Η συμβολή της αναγνωρίστηκε μεταξύ άλλων από την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, η οποία τη χαρακτήρισε «τη μοναδική γυναίκα που βοήθησε όσο κανείς στον κόσμο τον άνθρωπο που έταξε σκοπό της ζωής του να βοηθήσει όλες τις γυναίκες της ανθρωπότητας». Η Μάχη Παπανικολάου πέθανε στις ΗΠΑ στις 13 Οκτωβρίου 1982 σε ηλικία ενενήντα δύο ετών.
ΣTAΘHΣ ΔEΛHΓΙΩPΓHΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου