Ο βασιλόπαις ΑΝΔΡΕΑΣ και ο «Γιαννάκης» ΜΕΤΑΞΑΣ
ΓΙΑΤΙ Ο ΠΕΘΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΣΑΒΕΤ, ΒΑΣΙΛΟΠΑΙΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, ΕΥΧΟΤΑΝ ΝΑ ΠΕΤΣΟΚΟΨΕΙ Ο ΚΕΜΑΛ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ;
Ντοκουμέντο: Η επιστολή του παππού του Καρόλου προς τον Ιωάννη Μεταξά
Του Θ. ΧΑΤΖΗΓΩΓΟΥ
Ένα μοναδικό ντοκουμέντο, που αποσιωπάται επί δεκαετίες από τα ελληνικά ΜΜΕ, παρουσιάζει σήμερα ο «Στόχος». Το κάνουμε με αφορμή την 99η Επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922 και της Γενοκτονίας των Ελλήνων, που τιμάμε κάθε χρόνο ανήμερα του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
Ο βασιλόπαις ΑΝΔΡΕΑΣ και ο «Γιαννάκης» ΜΕΤΑΞΑΣ
Είναι η περίφημη επιστολή προς τον Ιωάννη Μεταξά του παππού του Πρίγκηπος Καρόλου της Αγγλίας, Βασιλόπαιδος Ανδρέα (1882-1944), αδελφού του Στρατηλάτη Κωνσταντίνου και πατέρα του προσφάτως αποθανόντος συζύγου της Βασίλισσας Ελισάβετ, πρίγκηπος Φιλίππου. Η επιστολή γράφτηκε στην Σμύρνη, στις 19 Δεκεμβρίου 1921, διαρκούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας και γίνεται συχνά αντικείμενο τυμβωρυχίας από τους εχθρούς της Ελληνικής Βασιλικής Οικογένειας, προκειμένου να αποδείξουν ότι τα μέλη της μισούσαν τους Έλληνες. Σποραδικά δημοσιεύονται στα ελληνικά ΜΜΕ κάποια αποσπάσματα αυτής της επιστολής του Βασιλόπαιδος Ανδρέα. Είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμη και ο «Πατριάρχης του Ελληνικού Εθνικισμού», Κώστας Πλεύρης, επικαλείται συχνά τμήματα αυτής της Επιστολής του Πρίγκηπος Ανδρέα προς τον Ιωάννη Μεταξά, όταν θέλει να υποστηρίξει πως οι Έλληνες της Μικράς Ασίας ήσαν λουφαδόροι και αρνήθηκαν να πολεμήσουν στο πλευρό του Ελληνικού Στρατού κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας!..
ΘΑ ΕΚΤΕΛΟΥΣΑΝ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ «ΕΞΙ» ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ ΣΗΜΕΡΑ Ο ΚΑΡΟΛΟΣ!..
Εμείς σήμερα θα παραθέσουμε ένα μεγάλο μέρος της Επιστολής του Πρίγκηπος Ανδρέα προς τον Ιωάννη Μεταξά. Προηγουμένως αξίζει να πούμε μερικά βιογραφικά για τον πεθερό της Βασίλισσας Ελισάβετ…
Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο Ανδρέας, (ο οποίος είχε κάνει άριστες στρατιωτικές σπουδές στην Ελλάδα και στη Γερμανία, και είχε λάβει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους ως αξιωματικός τού ιππικού), είχε διατελέσει διοικητής τής ΧΙΙ μεραρχίας (υποστράτηγος) και εν συνεχεία διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού (αντιστράτηγος). Κατά τη μεγαλειώδη προέλαση προς Άγκυρα (Αύγουστος 1921), το Σώμα αυτό, διοικούμενο από τον Ανδρέα, διέσχισε τα βόρεια κράσπεδα της αδιάβατης Αλμυράς Ερήμου, διέσπασε τις πρώτες αμυντικές γραμμές τών Τούρκων και, ύστερα από επικό αγώνα, κατέλαβε το θρυλικό Καλέ Γκρότο, κάποιες δεκάδες χιλιόμετρα από την Άγκυρα…
Μετά την καταστροφή, η επαναστατική κυβέρνηση Πλαστήρα παρέπεμψε τον Ανδρέα σε έκτακτο στρατοδικείο (Νοέμβριος 1922) με την κατηγορία τής ανυπακοής σε διαταγή τού αρχιστράτηγου Παπούλα, κατά τη διάρκεια της προελάσεως προς Άγκυρα. Ακόμα και σήμερα, διάφοροι ιστορικοί επιμένουν ότι αν τότε ο Ανδρέας είχε εκτελέσει τη διαταγή εκείνη και δεν είχε κάνει «του κεφαλιού του», το αποτέλεσμα της προέλασης εκείνης μπορεί να ήταν διαφορετικό. Αν και η κατηγορία απεδείχθη πλήρως, το επαναστατικό στρατοδικείο, με παρέμβαση του Παγκάλου, αναγνώρισε στον Ανδρέα το ελαφρυντικό της «τελείας απειρίας» περί την διοίκηση μεγάλων μονάδων, και τον καταδίκασε, τελικά, σε ισόβια υπερορία (εξορία) και σε διαγραφή από το μητρώο τών αξιωματικών. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι ο Ανδρέας δεν ακολούθησε την τραγική τύχη των «6», χάρις στην εσπευσμένη μεσολάβηση της κυβέρνησης της Αγγλίας, δια του πλοιάρχου Τάλμποτ. Αμέσως μετά την καταδίκη του, ο Ανδρέας αναχώρησε για το εξωτερικό με αγγλικό πολεμικό πλοίο, για να εγκατασταθεί τελικά στο Παρίσι.
Το 1928 εκδόθηκε στο Παρίσι το βιβλίο του πρίγκηπος Ανδρέα «Δορύλαιον - Σαγγάριος», το οποίο υπογράφει ως «Ανδρέας Βασιλόπαις». Με την παλινόρθωση της Βασιλείας στην Ελλάδα (1935), ο Ανδρέας ξαναπήρε τον βαθμό τού αντιστρατήγου. Πέθανε στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, την ημέρα που στην Αθήνα άρχιζαν τα Δεκεμβριανά, σε ηλικία 62 ετών.
Την επιστολή που θα παραθέσει σήμερα ο «Στόχος», διέσωσε στο περίφημο «Ημερολόγιό» του ο Ιωάννης Μεταξάς.
Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΙΓΚΗΠΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ «ΑΓΑΠΗΤΟ ΓΙΑΝΝΑΚΗ», ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ
«Σμύρνη, 19 Δεκεμβρίου 1921, Hotel Splendit Palace,
Αγαπητέ Γιαννάκη, Προτού αναχωρήσω εξ Αθηνών, εζήτησα να σε ιδώ για να σου ειπώ ότι το τηλεγράφημα της Στρατιάς, περί μη επανόδου μου, μοι εστάλη κατά λάθος εκ του Υπουργείου!
Ο Θεοτόκης (σ.σ.: Υπουργός Στρατιωτικών) είχεν ήδη λύσει την υπόθεσιν. Καλύτερα όμως ότι το έλαβα, διότι ούτω γνωρίζω το έδαφος επί του οποίου ίσταμαι. Η εκ μέρους της Στρατιάς δεξίωσίς μου ενταύθα υπήρξε παγερά, δηλ. ουδείς εκ των κυρίων ουδέ καν δι’ επισκέψεως με ετίμησε. Μόνον ο Παπούλας (σ.σ.: Διοικητής τής Στρατιάς Μικράς Ασίας) με εδέχθη λίαν εγκαρδίως, αυτός είναι αγαθός άνθρωπος, όστις παρασύρεται από τους περί αυτόν. Τον Πάλλην (σ.σ.: Επιτελάρχης τής Στρατιάς Μικράς Ασίας) είδον μόνον, διότι συνήθως τρώγει την εσπέραν εις το ξενοδοχείον τούτο, και μετ’ αυτού ωμιλήσαμεν επισταμένως επί της εδώ καταστάσεως. Συστηματική άμυνα επί του νυν κατεχομένου μετώπου είναι δύσκολος, αν όχι αδύνατος, δεδομένου τού φοβερού μήκους αυτού και της ανεπαρκείας τών στρατευμάτων. Ημετέρα υποχώρησις συνεπώς είναι πράγμα όπερ λίαν ενδεχόμενον να συμβή, είτε αυτοβούλως είτε λόγω πιέσεως του εχθρού. Θα υπέθετέ τις, ότι υπό τοιαύτας συνθήκας θα είχεν γίνει ήδη μελέτη και έναρξις προετοιμασίας μιας δευτέρας γραμμής μάλλον συνεπτυγμένης και δυναμένης να κρατηθή οπωσδήποτε με τα μέσα άτινα διαθέτομεν. Ουδέν τοιούτον συνέβη, δεν υπάρχει δευτέρα γραμμή, ουδέ καν μελέτη περί αυτής! Δεν νομίζω απολύτως, ότι ο Στρατός θα είναι εις κατάστασιν να αντιμετωπίση σοβαράν ενέργειαν του εχθρού, αποτυχία δε εις εν σημείον τού μετώπου θα παρασύρη αφεύκτως το επίλοιπον και τότε θα σταματήσωμεν πού; Τότε δια μιάς μονοκονδυλιάς χάνομεν ολόκληρον το ζήτημα -ή μάλλον τας θυσίας- και δεν θα ωφελήσουν πλέον τίποτα αι αισιοδοξίαι τών αξιοτίμων Γούναρη και Φώντα…» (σ.σ.: Ξενοφώντας Στρατηγός, πρώην υπαρχηγός του ΓΕΣ).
ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΝΑ ΦΥΓΟΥΜΕ ΜΟΝΟΙ ΜΑΣ, ΠΑΡΑ ΝΑ ΜΑΣ ΡΙΞΟΥΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ!..
ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ Ο ΒΑΣΙΛΟΠΑΙΣ ΑΝΔΡΕΑΣ: «Πρέπει να γίνη κάτι το ταχύτερον διά ν’ απαλλαχθώμεν του εφιάλτου τής Μικράς Ασίας. Δεν γνωρίζω τι πρέπει να γίνη, πρέπει όμως να παύσωμεν μπλοφάροντες και ν’ αντιμετωπίσωμεν την κατάστασιν οία πραγματικώς είναι.
Διότι, επί τέλους, τι είναι καλλίτερον; Να πέσωμεν εις την θάλασσαν ή να φύγωμεν προ τού λουτρού; Με όσα λέγω, φοβούμαι, ότι θα εκληφθώ ως defaitiste (σ.σ.: ηττοπαθής), ή ότι παρασύρομαι από την ψυχικήν μου κατάστασιν. Σε διαβεβαιώ όμως, ότι ούτε το εν συμβαίνει ούτε το άλλο. Δεν βλέπω όμως ότι με την παράτασιν του πολέμου σώζομεν την ύπαρξιν και την υπόστασιν της Ελλάδος, το εναντίον βλέπω, και τόσον φανερά, ώστε, με φόβον παρεξηγήσεως ακόμη, σου γράφω δια να σου εκθέσω τας σκέψεις μου. Θα ωμίλουν διαφορετικά, εάν είχομεν τον πόλεμον εν Ελλάδι, όπως και διαφορετικά θα ήσαν τότε και τα αισθήματα του κόσμου. Τι θα κερδίσωμεν όμως με μίαν καταστροφήν, ή επί τέλους με μίαν ήτταν ενταύθα; Διατί να κυνηγώμεν σκιάς ενταύθα, αντί να κυνηγώμεν την πραγματικότητα εν Ηπείρω και Θράκη;
Η ασθένεια εδώ δύναται να συνοψισθή εις τρία κεφάλαια: 1ον) Έλλειψις επαρκών στρατευμάτων, 2ον) Μείωσις του ηθικού, 3ον) Εξασθένησις του κύρους τής Διοικήσεως.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΙΣΙΟΙ, ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΒΕΝΙΖΕΛΙΣΜΟΣ ΟΓΚΩΔΗΣ!..
ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ Ο ΒΑΣΙΛΟΠΑΙΣ ΑΝΔΡΕΑΣ: «Ο κόσμος εδώ γενικώς είναι απαίσιος. Αφήνω τους διαφόρους ποντικούς -ούτως αποκαλούνται ενταύθα οι Λεβαντίνοι- αυτοί επί τέλους έχουν και δικαίωμα να ακολουθούν την πολιτικήν τής δήθεν πατρίδος των. Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων. Επικρατεί Βενιζελισμός ογκώδης και κατά την 15ην Δεκεμβρίου (σ.σ.: ονομαστική εορτή τού Ελευθερίου Βενιζέλου) είχον κλείσει σχεδόν όλα τα καταστήματα. Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ διά να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν τού φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ. Αίματος της Παλαιάς Ελλάδος δε, διότι όλα τα παιδιά τών οπωσδήποτε καλυτέρων οικογενειών τών ενταύθα, (σ.σ.: των Ελλήνων τής Μικράς Ασίας) υπηρετούν εις την Σμύρνην και τα μετόπισθεν, αλλοίμονον δε αν εν οιονδήποτε τμήμα ευρεθή σχηματισμένον μόνον από Μικρασιάτας και ενώπιον τού εχθρού!
Παύω όμως τώρα αυτή τη φλυαρία με την ελπίδα ότι δεν σε εκούρασα πάρα πολύ. Σου εύχομαι καλές εορτές και ευόδωσιν εις το έργον σου. Πότε, Θεέ μου, θα γλυτώσω από αυτήν την κόλασιν εδώ; Πάντοτε σός, Ανδρέας.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου